• De Poolse zloty, de Tsjechische kroon en de Hongaarse forint hebben de afgelopen maanden aan kracht gewonnen.
  • De opmars van valuta uit Oost-Europa heeft veel te maken met de daling van energieprijzen én voortvarende renteverhogingen van centrale banken.
  • Valuta-expert Joost Derks van iBanFirst geeft aan waarom een vakantie in Oost-Europa op de korte termijn wat duurder kan uitpakken.

ANALYSE – Het leek zo’n goed idee: je hypotheek afsluiten in een land waar de rente heel erg laag staat. Voor honderdduizenden Polen pakte die constructie echter heel vervelend uit. Ze leenden ruim 15 jaar geleden geld voor de aankoop van een huis met een hypotheek in Zwitserse franken, aangezien de rente in het Alpenland op dat moment rond het nulpunt schommelde.

Daarbij hadden de Poolse huizenkopers echter geen oog voor het valutarisico. Toen de frank in de periode na de financiële crisis van 2008 omhoog schoot, maakten de rentelasten omgerekend in Poolse zloty eveneens een flinke sprong.

Het Europese Hooggerechtshof heeft donderdag 15 juni bepaald dat Poolse banken de rekening van die valutategenvaller niet bij hun klanten mogen neerleggen. Een grote groep klanten die nog geen schikking heeft getroffen, kan de financiële schade waarschijnlijk toch vergoed krijgen.

Poolse banken krijgen te maken met extra kosten van ongeveer 100 miljard zloty, oftewel 22,5 miljard euro.

2023: wind mee voor Poolse zloty, Hongaarse forint en Tsjechische kroon door lagere energiekosten

Op valutamarkten deed de zloty na de uitspraak een klein stapje terug. Maar die daling valt in het niet bij de enorme opmars die de Poolse munt sinds maart dit jaar achter de rug heeft. Zoals te zien in de onderstaande grafiek krijg je momenteel beduidend minder zloty per euro, vergeleken met begin dit jaar, wat dus betekent dat de Poolse munt aan kracht heeft gewonnen.

Net als de Tsjechische kroon staat de zloty zelfs hoger dan voor de Russische invasie van Oekraïne. De Hongaarse forint is nog hard op weg om die schade in te lopen.

Eind februari en begin maart 2022 kwamen Oost-Europese valuta juist sterk onder druk te staan als gevolg van de scherpe daling van het handelsverkeer met Rusland.

Ook speelde mee dat olie- en aardgasprijzen flink stegen. Zonder eigen energiebronnen leunen deze landen sterk op de import en energie. En dat werd in één klap een stuk duurder. 

Sinds afgelopen najaar heeft de energiemarkt echter een flinke draai gemaakt. Gasprijzen zijn fors gedaald en de prijs van een vat Brent-olie is in de afgelopen twaalf maanden gedaald van ruim 110 tot iets meer dan 73 dollar.

Die glijvlucht van energieprijzen vormt een flinke impuls voor de betalingsbalans van Oost-Europese landen, die opeens een stuk minder kwijt zijn aan de energie-import.

Centrale banken Oost-Europa voortvarend met renteverhogingen

Dit is echter niet de enige aanjager van de zloty, forint en kroon. In reactie op de door hogere brandstoflasten aangewakkerde inflatie, begonnen de centrale banken in Oost-Europa al in de tweede helft van 2021 de rente te verhogen. Daarmee hadden ze ongeveer een jaar voorsprong op de Europese Centrale Bank.

Door de snelle renteverhogingen in combinatie met de daling van energieprijzen sinds de tweede helft van 2022, loopt de inflatie in de drie landen sneller terug dan in de rest van Europa.  

De inflatie in Polen kwam in mei bijvoorbeeld uit op 13 procent. In februari was dat nog 18,4 procent. De inflatie ligt weliswaar nog altijd een stuk hoger dan de beleidsrente van 6,75 procent. Maar het verschil van de 6,25 procentpunt is aanzienlijk kleiner dan de ruim 10 procent van enkele maanden geleden.

Het afnemende verschil tussen de beleidsrente van centrale banken en de inflatie was de afgelopen maanden voor veel partijen op de valutamarkt aanleiding om vermogen aan te houden in zloty, kroon en forint.

De uitspraak van het Europese Hooggerechtshof over de hypotheken in Zwitserse franken is een domper voor Poolse banken, maar het is de vraag of dat voldoende is om de opleving van de zloty te stuiten.

Van belang is wel de mogelijkheid dat de de centrale bank in Polen en andere Oost-Europese landen gaat voorsorteren op een verlaging van de beleidsrente. Dat vormt een behoorlijk contrast met de Europese Centrale Bank, die voorlopig nog niet klaar lijkt met het opschroeven van de beleidsrente.

De kans is dan ook groot dat de magie van de zloty, forint en kroon straks is uitgewerkt. Maar op korte termijn is een vakantie in Oost-Europa net even wat minder voordelig dan het lijkt.

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Bekijk de video's over ontwikkelingen binnen de valutawereld op het YouTube-kanaal van iBanFirst.